interessant.in / Utrecht / Geschiedenis

Je waant je terug in de tijd als je wandelt over een van de fraaie forten rond Utrecht. Maar wat is het verhaal achter deze forten?

Historie

Al in de 17e eeuw was er een Hollandse Waterlinie; de aanleg van de Nieuwe Hollandse Waterlinie werd in 1815 gestart. Deze verdedigingslinie liep van Muiden tot aan Gorinchem en bestond uit 73 verschillende verdedigingspunten, zoals de forten. De gedachte achter een waterlinie was dat een strook land, meestal weiland of akkerland, onder water kon worden gezet zodat de vijand niet kon oprukken.

Van de acht forten rond Utrecht zijn er enkele fraai gerestaureerd en toegankelijk.

Welgestelde gelovigen, aanvankelijk Katholieken maar na de Reformatie ook Protestanten, namen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid door zogenaamde Godskameren te bouwen, blokken van kleine huisjes (een kamer en een zolder) waar armen, wezen of ouderen kosteloos konden wonen. Deze hofjes - of de restanten daarvan - kunnen we op veel plaatsen in Utrecht nog terugvinden.

Met de groei van de stad kwamen de nieuwere hofjes in de 18e en 19e eeuw, terecht buiten de directe stadsgrenzen (de huidige singels). De foto's zijn van de "Kameren van Maria van Pallaes" in de Agnietenstraat. De steen daar vertelt:

"Maria van Pallaes door liefde Godts gedreven heeft toen sy weduw' was van d'Heere Schroyesteyn dees cameren gesticht eenich onderhout gegeven niet achtend swerels gonst maer plaats in chemels pleyn" 

en daarmee is de achtergrond van Godskameren en hofjes voor een belangrijk deel verklaard.

De Wikipedia pagina biedt een overzicht van alle Godskameren en hofjes in Utrecht en laat zien wat er nog aan te treffen is.

In tegenstelling tot de Oudegracht is de Nieuwegracht bijna een rustpunt in de stad Utrecht. Dat komt vooral omdat aan de Nieuwegracht geen winkels te vinden zijn, maar vooral woonhuizen. De Nieuwegracht begint net ten zuiden van de Domkerk. Het knooppunt van Trans, Pausdam, Kromme Nieuwe Gracht en Nieuwegracht is de plek om eens midden op straat je blik 360 graden rond te laten gaan.

Wandel vervolgens de Nieuwegracht langs en bekijk de gevelstenen. Vergeet niet ook een stuk beneden aan de werf te lopen. De Nieuwegracht komt uit in de Tolsteegsingel. Aan het einde zie je links Sonnenborgh, het museum en observatorium, en rechts kijk je de Agnietenstraat in.

Onderweg kom je nog langs het Centraal Israëlitisch Weeshuis. In 1942 werden de inwoners en medewerkers van dit gebouw door de Duitse bezetters gedeporteerd naar Westerbork en daarna naar verschillende concentratiekampen in Oost-Europa. Zogenaamde "Stolpersteine" voor de deur van het pand herinneren aan deze zwarte pagina.